- Europese lidstaten willen tegenmaatregelen nemen die pijn doen, als de Amerikaanse regering haar plan voor importheffingen van 25 procent op staal doorzet.
- Maar de vergeldingsopties voor de EU zijn niet beperkt en het is de vraag of Trump ook deze keer openstaat voor onderhandelingen.
- Dit zijn volgens analisten van ING opties voor de EU om terug te slaan.
- Lees ook: Trump wil importtarief van 25% invoeren op staal en aluminium van buiten de VS
De Europese lidstaten zijn het erover eens dat er tegenmaatregelen moeten komen als de Amerikaanse regering op 12 maart haar plan voor importheffingen van 25 procent op staal en aluminium doorzet.
“De algemene teneur was dat we eensgezind zijn, dat we als blok moeten optreden. Dat de maatregelen pijn moeten doen”, aldus minister Reinette Klever van Buitenlandse Handel, die herhaalde dat tarieven niet in het belang van Europa en de VS zijn.
Hoe die maatregelen eruit komen te zien is nog onduidelijk, maar de EU voerde tijdens het eerste presidentschap van Donald Trump ook maatregelen in. “Dus je zou kunnen denken dat die weer van kracht worden”, zei Klever woensdag na een digitaal overleg met haar Europese collega’s.
Ook de Poolse minister van Ontwikkeling en Technologie Krzysztof Paszyk zei na afloop van het overleg dat de EU-landen “solidair en vastbesloten zijn om de Europese staal- en aluminiumsector te beschermen tegen mogelijke destabilisatie van de markt”.
De handelsrelatie tussen de EU en de VS is weliswaar van strategisch belang, maar de ministers zullen de Europese Commissie steunen om "waar nodig proportioneel en verantwoord te reageren", zo is volgens Paszyk afgesproken.
Maar met wat voor maatregelen kan de EU komen die de VS pijn kunnen doen, zonder onze eigen markt schade te berokkenen?
Het Europese Anti-Coercion Instrument
Het waarmaken van de dreigementen van Europese ministers lijkt makkelijker gezegd dan gedaan. De EU beschikt namelijk niet over een handelsinstrument waarmee gedreigd kan worden, zolang de VS de verplichtingen van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) niet schendt.
Toch zijn er wel mogelijkheden voor de Europese Unie, zo signaleren analisten van ING in een nieuw rapport.
Zo is er eind 2023 het zogenoemd Anti-Coercion Instrument (ACI) ingesteld. Maar dit kan alleen worden ingeroepen als Trump probeert importheffingen op te leggen aan een specifieke lidstaat, op voorwaarde dat die groen licht krijgt van een “gekwalificeerde meerderheid” van 15 van de 27 lidstaten.
Is dat het geval, dan moet de Europese Commissie het diplomatieke initiatief nemen door de VS te verzoeken de importtarieven onmiddellijk te staken en de schade te herstellen, en door een overlegfase te starten. Als de diplomatieke inspanningen mislukken, kan de Commissie de maatregelen nemen die zij nodig acht en die in het algemeen belang van de EU zijn, aldus het rapport van ING.
In juni 2018 reageerde de EU op door Trump opgelegde importtarieven op staal en aluminium met eigen importtarieven voor de VS van 10 tot 25 procent. Onder voormalig president Joe Biden sloot de EU een overeenkomst met de VS die deze tarieven opschortte tot 31 maart 2025.
De EU kan er dus voor kiezen om deze importtarieven op Amerikaanse exportproducten weer in te stellen door de overeenkomst te laten verlopen.
Eventueel kan de EU proberen om een belasting op digitale diensten in te stellen, volgens de analisten van ING. De EU had de afgelopen jaren een aanzienlijk handelsoverschot met de Verenigde Staten (156 miljard euro in 2023) op het gebied van goederen, maar tegelijkertijd een flink handelstekort op het gebied van diensten (104 miljard euro in 2023).
Wil Trump weer een deal sluiten?
Aangezien Trump de importtariefplannen voor Canada en Mexico bijna direct na de aankondiging in de koelkast zette, is het niet geheel onrealistisch te denken dat ook de EU met een speciale deal kan wegkomen.
Tijdens de eerste termijn van Trump als president in 2018, kon de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker hoge importtarieven op Europese auto's voorkomen door aan te bieden meer LNG (vloeibaar aardgas) en sojabonen te kopen van de VS.
De EU kan opnieuw toezeggen meer LNG af te nemen, maar de VS is al de grootste LNG-leverancier van Europa.
De EU zou ook kunnen aanbieden om de importtarieven op Amerikaanse auto's te verlagen. Terwijl de tarieven op geïmporteerde auto's in de VS 2,5 procent bedragen, zijn die in de EU 10 procent, signaleren de analisten van ING. Om een gelijk speelveld te creëren, zou de EU dus kunnen aanbieden om de importtarieven op Amerikaanse auto's te verlagen tot 2,5 procent.
Hoewel de EU beter voorbereid lijkt om de importtarieven van Trump 2.0 aan te pakken, blijft het de vraag hoe Europa de VS pijn kan doen zonder onze eigen economie te schaden.